Ook in het tweede coronajaar 2021 kan er gelukkig weer een wandelweekend worden georganiseerd. Waren we vorig jaar – vanwege corona – nog maar met vier wandelaars, dit jaar kunnen we alweer met acht wandelaars op pad. Veiligheidshalve overnachten we met acht personen in maar liefst vijf rugzaktentjes. En ‘gevaccineerd zijn’ tegen covid-19 was voor ons een onverbiddelijke eis voor deelname aan het wandelweekend. Want, zoals ze in Frankrijk zeggen: “Tous vaccinés, tous protégés!”. Sowieso waren er in onze wandelgroep geen ‘anti-vaxxers’ of ‘wappies’. Dat hadden we, elkaar goed kennende, ook niet verwacht!
De bestemming zochten we ook dit jaar wat dichter bij huis dan gebruikelijk. We besloten ons wandelweekend door te brengen in de Brabantse Kempen en in de Peel, op de grens van Brabant en Limburg. Het was onze bedoeling de Kempen van verschillende kanten te bekijken. Een wandeling langs het bekende Brabantse riviertje de Dommel, dat door de Kempen kronkelt. Een wandeling door het uitgestrekte Leenderbos. Een wandeling over een grote heide. Een wandeling met een historisch tintje langs de grens tussen Nederland en België. En als afsluiting een wandeling door het nationaal park De Groote Peel. In totaal dus vijf wandelingen, die samen een goed beeld geven van dit prachtige gebied in het zuiden van ons land.
We overnachten op natuurkampeerterrein ‘Klein Frankrijk’, aan de rand van het Leenderbos, bij het prachtige dorpje Leenderstrijp, ook wel kortweg ‘Strijp’ genoemd. Bezienswaardig zijn hier onder meer de vele mooie ‘langgevelboerderijen’. Officieel dien je over een natuurkampeerkaart te beschikken om te mogen verblijven op Klein Frankrijk. Voor ons aantrekkelijk was de mogelijkheid om bij onze tenten ’s avonds een kampvuurtje te stoken. De sanitaire voorzieningen waren eenvoudig, maar ruim voldoende én netjes onderhouden. Er is ook een meertje waarin je kunt zwemmen. Het terrein bestaat uit twee gedeelten: ‘Bos & Meer’ met dertig voor auto’s onbereikbare tentplaatsen in het bos, en ‘De Fuut’, een heel groot veld voor dertig tenten, caravans en campers, waar desgewenst een vuurtje mag worden gestookt in vuurschalen of een vuurkorf. En van deze mogelijkheid wordt ruim gebruik gemaakt, ontdekten we. We voelden ons er direct erg thuis. Achteraf blijken we tot de laatste kampeerders op dit fraaie terrein te horen, want de grond is verkocht en het kampeerterrein wordt eind 2021 definitief opgeheven. Erg jammer, want een prachtig kampeerterrein gaat zo verloren.
In Leenderstrijp, op ruim anderhalve kilometer van Klein Frankrijk, vind je het kruidenierswinkeltje ‘Coop Sint Jan’. Een alleraardigst nostalgisch winkeltje met een modern assortiment. Naar eigen zeggen zou het hier gaan om de oudste kruidenierswinkel van Nederland. Je kunt er terecht voor de dagelijkse boodschappen, streekproducten, verse broodjes in de ochtend en originele cadeautjes. Op woensdag is het ‘pietsadag’. Je kunt er dan vers gebakken pizza’s krijgen. Van april tot en met september is het bij Coop Sint Jan ook op zaterdag ‘pietsadag’. Leenderstrijp beschikt tevens over een horecabedrijf: café De Hospes. Je kunt er een drankje drinken op het terras en desgewenst ook eten. Zoek de website van dit café op internet!
Dag 1: Dommel en Leenderstrijp (12 km)
Langs de Dommel (6km)
In het boek ‘Beleef de natuur, 80 verrassende tochten’ van Natuurmonumenten uit 2016 vonden we een mooie rondwandeling door het dal van het riviertje de ‘Dommel’, het ‘Loondermolenpad’. Startpunt is de nog steeds draaiende watermolen ‘Volmolen’ aan de Molenstraat, westelijk van het dorp Waalre. Volgens Natuurmonumenten wekt die molen nu stroom op. Vroeger werd de molen gebruikt om wol te ‘vollen’.
Bij het startpunt vind je ook een camping annex eetcafé ‘De Volmolen’, belangrijk voor de ochtendkoffie. Er is voldoende parkeergelegenheid. De grotendeels onverharde en autovrije route wordt in het terrein goed aangegeven door middel van blauwe paaltjes. De ondergrond kan in tijden van regen of overstromingen hier en daar vrij nat zijn. Vooral in het begin gaat de wandeling over smalle paadjes door het struweel en broekbos in de buurt van de Dommel. Een mooie, soms oerwoudachtige, ervaring.
Smalle wandelpaadjes in het broekbos van de Dommel
In het gebied stroomt ook een zijbeek van de Dommel, de ‘Keersop’. Bij de ‘Keersopbrug’ in het broekbos vind je het mooie punt van samenvloeiing. Wat later, nadat je eerst nog over een vlonderpad bent gegaan, steek je in wat meer open grasland de hoge, fotogenieke ‘Dommelbrug’ over.
De brug over de Dommel biedt ook bij hoogwater een veilige oversteek
Als je op je route enige bebouwing tegenkomt ben je, bij de Beemdstraat en de Dommelseweg, op het keerpunt in deze rondwandeling. Tijdelijk bestaat de ondergrond hier uit verharde weggetjes. Je steekt de Dommel weer over en neemt kennis van de aanleg van een vispassage op deze plek. Ooit stond hier, bij het tegenwoordige ‘Landgoed De Loonderhoeve’, eveneens een watermolen, de ‘Loondermolen’, de naamgever van het wandelpad.
De terugweg gaat weer hoofdzakelijk over onverharde, maar nu wat bredere paden door en langs het broekbos. Maar het blijft een aantrekkelijke wandeling. Je komt weer terug bij de Keersopbrug.
Een klein stukje loop je hetzelfde parcours als in het begin, met een passage met klaphekjes door een weide, waar je kunt worden aangestaard door koeien. De laatste honderden meters van de rondwandeling wandel je opnieuw, maar via een andere route, door het broekbos en je komt weer bij de camping Volmolen uit. Al met al een aangename eerste kennismaking met een fraai stukje natuur in de Brabantse Kempen.
Rondje Leenderstrijp (6km)
Na de ochtendwandeling in het gebied van de Dommel wordt het nu tijd om door middel van een middagwandeling de omgeving van het dorpje Leenderstrijp wat beter te leren kennen. Je loopt van het kampeerterrein Klein Frankrijk naar de Kapelstraat. Bij de molen vind je wandelknooppunt 28. Vervolgens wandel je over de hier nog zandige Kapelstraat naar Leenderstrijp. Bij de dorpskom wordt de Kapelstraat verhard. Rechts zie je op een heuveltje tussen geboomte de kleine ‘Sint-Jans kapel’. Je blijft de Kapelstraat door het dorp volgen tot die uitkomt op de Strijperstraat. Daar sla je linksaf en je bereikt al snel, bij wandelknooppunt 54, een soort pleintje, waaraan de bezienswaardige kruidenierswinkel ‘Coop Sint Jan’ is gelegen. Hier ga je rechtsaf over een weggetje met de naam Riesten. Kort nadat je de bebouwde kom van Leenderstrijp weer achter je hebt gelaten bereik je een brug over het beekje de ‘Oude Strijper Aa’. Het waterschap is hier nog maar kort geleden bezig geweest met beekherstel. In feite is ter plekke een nieuwe beekbedding gegraven, waardoor de Oude Strijper Aa een wat meer natuurlijker slingerend verloop heeft gekregen.
Niet alleen belangrijk voor de natuur, maar ook voor de waterstaat ter plekke. Op 10 september 2021, precies op de dag dat wij daar liepen, werd het project te velde feestelijk afgesloten met diverse hoogwaardigheidsbekleders van het waterschap en de gemeente. Toeval bestaat niet! Je volgt, rechtsaf gaand, een graspad langs de beek, die hier nog een rechte structuur heeft. Het onverharde wandelpad door en langs bosschages wijst zichzelf en na enige tijd bereik je het nieuwe kronkelende gedeelte van de Oude Strijper Aa.
Het is hier prachtig wandelen door de velden en je hebt een mooi uitzicht op Leenderstrijp. Je hebt vanaf hier ook zicht op een tweetal andere kleine campings in het dorp: camping De Zandberg en camping Het Einde. Uiteindelijk kom je uit op de geasfalteerde Heggerdijk, waar je linksaf gaat. Na ongeveer 500 meter de Heggerdijk te hebben gevolgd, ga je rechtsaf het Leenderbos in. Je volgt het kaarsrechte bospad – onderweg passeer je wandelknooppunt 58 – tot je uitkomt bij een open plek in het bos. Hier bevindt zich, enigszins verscholen in het mooie heideveld, het ‘Klein Hasselsven’.
Rechtsaf gaand volg je, op de grens van bos en heide, een bospad, dat uitkomt op een driesprong, bij wandelknooppunt 51. Opnieuw ga je rechtsaf, over de onverharde Bruggerdijk, en al snel bereik je in het bos wandelknooppunt 4. Je wandelt nog even rechtdoor tot je bijna weer terug bent bij de bebouwde kom van Leenderstrijp, daar waar de Heerstraat begint. Daar gaat onze wandeling naar links, min of meer op de grens van bos en akkerland. In de verte zie je de molen aan de Kapelstraat bij Klein Frankrijk al staan.
Je volgt het pad, dat na een bocht naar rechts, bij de molen en wandelknooppunt 28 uitkomt. En dan ben je, na een afwisselende mooie wandeling door de omgeving van Leenderstrijp, weer terug op het kampeerterrein.
Dag 2: Nabij de Achelse Kluis (16 km)
Pal op de Belgisch-Nederlandse Grens, ten zuiden van Valkenswaard, ligt te midden van fraaie natuur, de beroemde Sint-Benedictusabdij, beter bekend als de Achelse Kluis. Achel is het meest nabije dorpje op Belgisch grondgebied. Hier leefden en werkten ooit cisterciënzer-monniken, ook wel trappisten genoemd. Van de bloeiende kloostergemeenschap van weleer is niet veel meer over – wie wil er deze dagen nog trappist worden? – maar de gebouwen van het klooster staan er nog steeds. Tegenwoordig kun je er een rondleiding krijgen of een bezoek brengen aan de herberg annex abdijwinkel. Uiteraard staat het Achelse trappistenbier – Trappist Achel –, dat sinds 1850 wordt gebrouwen onder toezicht van de monnikengemeenschap, op de drankenkaart.
De Achelse Kluis en de nabij gelegen ‘Natuurpoort De Achelse Kluis’ zijn het startpunt van een keur van wandelingen in de omgeving. Soms dragen die wandelingen de naam van een van de trappistenbieren uit België of Nederland en zelfs uit andere landen. Wij kiezen ervoor deze dag een ‘achtje’ te wandelen, waarbij de Achelse Kluis het middelpunt is. ’s Ochtends de, Nederlandse, Groote Heide op en ’s middags de erfgoedwandeling ‘De Doodendraad’, die vooral langs de landsgrens en vervolgens over Belgisch grondgebied gaat. Je vindt voldoende parkeerplaatsen bij de abdij en bij de Natuurpoort.
De Groote Heide (7km)
Het Boswachterspad ‘Klooster- en Heidewandeling’ kun je onder meer terugvinden op de website van Staatsbosbeheer. De volgens de aanduiding ter plekke 7,5 kilometer lange wandeling voert je grotendeels over of langs de uitgestrekte Groote Heide en door de uitlopers van het al even uitgestrekte Leenderbos. Het pad is, in tegenstelling tot wat je zou mogen verwachten, niet helemaal onverhard – daarover zo meteen meer – en wordt in het veld uitstekend aangeduid met paarse bordjes. Onderweg is het puur natuur en kom je geen horeca of iets dergelijks tegen.
Vanaf de parkeerplaats gaat het aanvankelijk wat slingerend door het bos, maar al snel bereik je de grote vlakte van het imposante heidegebied ‘Groote Heide’. Je volgt de route naar links en komt al snel uit op het verharde fietspad van de Achelse Kluis naar Leenderstrijp en Leende. Je wordt geacht dit, zeker in de weekends, best wel druk bereden fietspad te volgen, tussen de ‘Kraanvennen’ door – de naam herinnert eraan dat in dit gebied vroeger kraanvogels huisden – naar de rand van het Leenderbos, alwaar je een mooie houten schuilhut aantreft met de toepasselijke naam ‘Hutje op de hei’. Het mixen van wandelaars en fietsers op één pad gedurende een flink eind heeft nooit onze voorkeur gehad. In verschillende terugblikken op de kwaliteit van dit wandelpad door andere wandelaars zagen we soortgelijke kritiek. Natuurlijk is de Groote Heide een prachtig natuurreservaat, maar het zou toch mogelijk moeten zijn om – min of meer parallel aan het fietspad, maar op redelijke afstand daarvan – een leuk wandelpaadje door de hei te creëren?
Na het hutje op de hei gaat het rechtsaf langs de bosrand en later weer de heide op. Natuurlijk kun je steeds blijven genieten van fraaie uitzichten op de hei en mogelijk kom je een schaapskudde met Kempische Heideschapen tegen. Aan je rechterhand zouden de wat lager gelegen ‘Klotvennen’ moeten zijn, maar die kun je door de begroeiing aldaar niet zien. Dan volgt een langgerekt pad door het mooie Leenderbos en je kruist het voornoemde fietspad. Daar waar het bos eindigt en overgaat in open landschap, maakt de Klooster- en Heidewandeling een 90-graden bocht naar links. Al snel krijg je weer mooie uitzichten op de Groote Heide en aan je linkerkant kun je het ‘Biesven’ wellicht zien liggen. Uiteindelijk kronkel je nog enige tijd door en langs bos- en weidegebied en bereik je de parkeerplaatsen. Tijd voor een horecamoment in de herberg bij de Achelse Kluis!
Erfgoedwandeling ‘De Doodendraad’ (9km)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog hebben de Duitsers op de grens tussen het door hen bezette België en het neutrale Nederland – vanaf het drielandenpunt in Vaals tot aan de Belgische kust – een versperring aangelegd om vluchten naar Nederland te voorkomen. De versperring bestond uit tussen palen gespannen stroomdraden waarop hoogspanning werd gezet. Bij ontsnappingspogingen verloren meer dan 1000 mensen het leven. Vandaar dat wordt gesproken over ‘De Doodendraad’.
Hier en daar langs de grens tref je nog reconstructies van de doodendraad aan, zo ook in de buurt van de Achelse Kluis. De erfgoedwandeling ‘De Doodendraad’ voert langs de reconstructies, waarvan er al één is te vinden nabij de toegangspoort van de abdij. Een routetekening en bijbehorende informatie vind je op het internet: www.toerisme-hamont-achel.be
Vanaf de Achelse Kluis wandel je aanvankelijk langs of in de buurt van de Groote Heide, waar je vanochtend al bent geweest. Het parcours bestaat hier vooral uit brede zandpaden waar het, door het mulle zand, niet altijd comfortabel wandelen is. Je loopt voortdurend langs de landsgrens, dus af en toe kom je een mooie grenspaal tegen. Later kom je in de bossen van de zogenoemde ‘Beverbeekse Heide’ terecht. Het bospad gaat voortdurend rechtdoor en hier tref je de tweede reconstructie van ‘De Doodendraad’ aan. Drie lange rijen palen met daartussen stroomdraden gespannen en voorzien van Duitse waarschuwingsbordjes en uiteraard informatiepanelen. Je kunt desgewenst tussen de palenrijen door lopen. Al met al ziet het er wellicht niet heel angstaanjagend en professioneel uit, maar het genoemde aantal slachtoffers geeft wel aan dat deze versperring destijds een zeer serieuze zaak was. Bij het draaipunt van deze wandeling, ter plekke ‘De ‘Ezel’ genaamd, vind je nog een kleine derde reconstructie van de doodendraad, ook hier voorzien van een informatiepaneel.
De wandeling terug naar de Achelse Kluis verloopt over Belgisch grondgebied door het prachtige oude bosgebied van Beverbeek. Iets van het pad af bevindt zich kasteel Beverbeek, waar in de jaren zestig nog een kleine, ons bekende, camping was in de kasteeltuin, maar het kasteel is door de vele hoog opgaande begroeiing aldaar niet of nauwelijks te zien. Geen omweggetje waard dus! Je volgt vooral rechte bospaden. Tegen het einde van de wandeling, in de buurt van de ‘Warmbeek’, krijg je een wat meer kronkelend parcours voor de voeten.
Ten slotte wandel je langs de Warmbeek naar de Achelse Kluis toe. Je ziet de Kluis al van veraf liggen. Tijd voor een tweede horecamoment in de herberg van de abdij – de Trappist Achel smaakt bijzonder goed na zo’n wandeling – en eventueel een bezoekje aan de abdijwinkel.
Dag 3: De Groote Peel (12 km)
Voor de laatste wandeling tijdens ons wandelweekend gaan we naar Nationaal Park ‘De Groote Peel’ op de grens van Noord-Brabant en Limburg. Lange-afstand-wandelpad 13, het ‘Hertogenpad’, gaat door of langs dit schitterende gebied, het is maar in welk seizoen je het Nationaal Park bezoekt. In het broedseizoen – van 15 maart tot 16 juli – en in het trekseizoen – van 15 oktober tot 1 december – is het grootste deel van De Groote Peel verboden gebied. Je kunt dan alleen in de buurt van het bezoekerscentrum ‘De Pelen’ aan de Moostdijk in Ospel een korte wandeling door het gebied maken. Buiten de genoemde seizoenen kan De Groote Peel overal worden bezocht. Met hulp van de twee routes – de hoofdroute en de variant-route – van het Hertogenpad kun je dan een prachtige rondwandeling maken van maar liefst 12 kilometer, grotendeels onverhard, echter zónder de bekende ‘knuppelbruggen’ in dit gebied. Maar dat mag de wandelpret zeker niet hinderen.
Bij het bezoekerscentrum betreden we het Nationaal Park. We lopen langs de Peelboerderij die tegenwoordig als vergadercentrum in gebruik is. Samen met talloze mensen, al dan niet voorzien van wandelwagentjes, lopen we over een verhard pad langs de ‘Meerbaansblaak’, een groot ven, bij Staatsbosbeheer ook wel ‘De Nachtwacht van de Groote Peel’ genoemd. Op verschillende plekken kun je hier van mooie uitzichten op het water en de aanwezige vogels genieten. Opeens gaan de meeste mensen linksaf – zij volgen de korte route –, maar wij gaan rechtdoor over de variant-route, ‘niemandsland’ in. Het is best wel een vreemde ervaring dat je je opeens in de stilte van de natuur bevindt, met maar heel weinig wandelaars! Over zandpaadjes wandelend bereik je al snel het langgerekte pad ‘Bescheid of Astensche Moostscheiding’. Daar ga je rechtdoor over een steeds meer kronkelend wandelpad dat je brengt naar een fraai smal wandeldijkje tussen de grote vennen ‘Aan ’t Elfde’.
Ook hier weer fraaie uitzichten op de watervlaktes in De Groote Peel.
Het parcours blijft kronkelen door rustieke bosjes. Je komt voor even weer terug op het langgerekte pad met de lange naam, maar al snel gaat de variant-route weer naar links, opnieuw kronkelend door rustieke bosjes. Bij een kruispunt van paden in open gebied ga je rechtsaf een langgerekt wandelpad op.
Je wandelt hier door uitgestrekt moerassig heidegebied, min of meer tussen de van interessante namen voorziene vennen ‘Filosche Peel’ en ‘’t Eeuwig Leven’ door. Rechts in de verte ontwaar je spoedig een merkwaardige smalle hoge toren aan de rand van bos en heide.
Het gaat om de uitkijktoren ‘Belfort Vossenberg’, maar liefst 22 meter hoog, en voortgekomen uit een initiatief van het ‘dorpsoverleg Meijel’. De toren, die in september 2020 officieel aan Staatsbosbeheer is overgedragen, biedt ongelooflijk mooie vergezichten op het Nationaal Park De Groote Peel en omgeving.
Je vindt hier ook kazematten, onderdeel van de zogeheten ‘Peel-Raamstelling’ uit de Tweede Wereldoorlog. In de toren vind je hierover op de verschillende verdiepingen allerlei informatie.
We keren, over de ‘normaalroute’ met de bekende rood-witte aanduidingen, terug richting het bezoekerscentrum. Je blijft, op een geaccidenteerd en dus panoramarijk ommetje door de heide na, hoofdzakelijk net buiten het natuurreservaat, maar de ‘geciviliseerde’ landelijke natuur, bestaande uit bosjes, weide- en akkerland, waar je nu doorheen komt mag er zeker ook zijn. Druk is het hier in ieder geval niet. Al met al een prachtige afsluiting van een wandelweekend door de Kempen en de Peel.
– – –
(Copyright: JWE van de Poel)